Wednesday, October 12, 2011

Τα ελληνικά μνημεία στην Τουρκία ....

Του Βλαση Αγτζιδη*
Παρακάτω αναδημοσιεύω στα αγγλικά και στα ελληνικά ένα κείμενό μου για τα ελληνικά μνημεία στην Τουρκία, που είχε δημοσιευτεί παλιότερα στην “Καθημερινή“.

Ο τίτλος που υπήρχε στην εφημερίδα (“Ελληνικά μνημεία, άλλα θύματα του τουρκισμού”) ήταν ιδέα των επιμελητών της εφημερίδας. Ο αρχικός, δικός μου, τίτλος ήταν : “Τα ελληνικά μνημεία στην Τουρκία“. 
Την μετάφραση στα αγγλικά την έκανε η κ. Eleni Bomis με πρωτοβουλία του Hellenic Electronic Center (ΗΕC).



Hellenic monuments, other victims at the hands of Turkishism

Even dances and costumes are presented as Turkish
By Vlasis Agtzidis*
 The relation of Turkish nationalism with the already existing civilizations was problematic from the moment of its appearance.  Even the ottoman civilization had to be excluded and in its place to have developed a new pure Turkish one, which would link the central Asian center descent with the European perspective.  This position was developed in an exemplary way by Ziya Gökalp (1876-1924), who is considered the father of Turkish nationalism.  For Turkish nationalists, the “ Beginnings of Turkishism, by Ziya Gökalp , is what the Communist Manifesto is for Communists.  Gökalp, therefore, considers that the ottoman civilization is deeply influenced by the “roman” and constitutes a continuation of it.   And for exactly this reason it would have to be abandoned and destroyed.  The first victim of Turkish nationalism is the ottoman language and the introduction of the latin alphabet.  In this manner, the muslum world of Anatolia was severed definitely from the exceptionally rich ottoman and islamic literacy. 
Monuments and identity crisis
The identity crisis which torments the contemporary Turkish society does not go unnoticed by the ones studying the particularities of this land.  Just as the gigantic effort made by the turkish bureaucracy for the appropriation of the cultural wealth of the nations which pre-existed Turks and Islam , and who were at some moment annihilated or expelled,  does not go unnoticed .  Monuments, dances, costumes are presented publicly as Turkish.  The ruins of ancient Hellenic cities , as Ephessus, Pergamus, and others, the Christian monuments of Saint Sophia of Konstantinoupolis, the excavated temples of Cappadocia and of Panagia Soumela of Trebizont, and even the most famous of Hellenic dances , the Pontian …Sera, are presented to the international public as Turkish.  Certainly, this dance –which the Turks name ‘Horon’ that is ‘ the dance ’- as well as the pontian lyre, constitute today’s form of expression of tens of thousands of Hellenic speaking people, muslim and krupto-christian, as well as Georgian speaking Lazo of North Turkey.
For thousands of years before the appearance of Islam and Turks, the geographical region which the Turkish democracy occupies today, and was a region of activity and Hellenic expression-but also of other peoples who survived until today, such as the Armenian, the Kurds, the Assyrian-Chaldeans.  On the shoreline regions of western and north Asia Minor, Hellenes existed from the second millennium B.C., while Ionia, Pontus, Cappadocia, as well as eastern Thrace, were basically regions of their activity after the Alexandrian years.  Until the appearance of Islam, and the confinement of the Hellenic world by the Arabs and Turkman invaders, the Asia Minor peninsula was a greek speaking region in its greater part.  The final domination by the ottoman islam transformed the religious character of the region and increased the percentages of the Turkish speaking.
When Turkish nationalism attempted in the beginning of the 20th century to transform the ottoman region,  which was multinational and of many religions, to a ….turkish one , using islam, it met the unspoken reality.  A great part of the population belonged to different national groups who had as their religion christianity and had a most deep relationship with the area.  Using the neo-turkish program of 1911 as a basis, genocide and expulsion were selected for these populations.  The monuments, however, remained as unerring witnesses of a very different societal situation, which existed until recently, and of its exceptionally painful ‘regulation’.
In the decades which followed ’22, the feeling that the Hellenic monuments-ancient, byzantine and post byzantine-put the ‘new Order’ to continual doubt was intense, both to the military establishment which supervised absolutely the geographical region which it occupied, as well as to the kemalic state bureaucracy.    It must be noted that the Hellenic monuments which exist in Turkey are more in number and more impressive-with exception to the Parthenon-than those which exist on the Greek lands.  For these reasons, the official policy targeted the complete cultural Turkization of the land which Turkish nationalism occupied following the Hellenic-Turkish war of 1919-1922.
In an initial phase, cultural Turkization meant the disappearance or degradation – at a better version-of all those elements which reminded one that a great part of the lands of the Turkish democracy constitute the other nations’ birthday land .  In this way, in general lines, the Hellenic antiquities were degraded, the byzantine monuments-excluding those which had been transformed to mosques- were permitted to collapse, the more recent monuments being deliberately destroyed.
The Turkish policy regarding the Hellenic monuments changed during the decade of the 80’s.  The political appropriation replaced the previous negative or indifferent position of the government and society.  The fear facing a greek liberation disappeared and the feelings of guilt  for the annihilation of indigenous nations stopped to disturb the subsequent Turkish generations.  Methodically, the Turkish state began to change the history of the place:   creating the impression to the new generations and to the numerous tourists that all these monuments were created by various Anatolian peoples who have been lost today and who are represented today by their successors, the Turks.  On the official titles of the historic sites, as well as to the corresponding books, it is mentioned that the ancient monuments were created by the Lydian, Pisidian, or Lycian or Paphlagonian, who were replaced by the Persians and then by the Romans.  Despite the fact that the historic sites are Hellenic and the corresponding museums are full of Hellenic findings and inscriptions, there is absolutely no mention to their real identity.  The word “Hellen”, “Υunan”, “Greek” are completely absent.  Naturally, the same also stands for the Hellenic monuments of the Christian period. 
At the international level, the new rapprochement began with a timid, in the beginning, presentation of the antiquities in the politically Turkish environment.  Characteristic was the use of the impressive interior area of Saint Irene in the City for a fashion show a few years ago.  The political appropriation of the monuments, but also of the images of the Hellenic civilization of Ionia and of the rest of Asia Minor began gradually to become the property of the Turkish people.  The first mass expression of this new stand was the claiming of the sculptures of Pergamus which are found in Berlin.  The sculptures were displayed as Turkish elegians.  Mayors of the region and societal unions with the support of the government organized demonstrations and moved the Turkish immigrants for the claiming of the “ return of the sculptures to their homeland”.   The whole attempt –for those who knew that the descendants of those who created the sculptures were annihilated with the most violent way on September 1922 and that those who survived  took shelter as refugees to the Balkans-had the elements of a nightmarish farce.
A small example-being in parallel both characteristic and graphic-of the unbelievable ideologies being dispersed into Turkish society, is found on the wine label of Trakya (that is Thrace), which is sold in western Turkey.  On this totally classical artistic label,   a nymph sits on a barrel surrounded by vineyards and bunches of grapes.  It’s just that to the right and left of the nymph are, instead of lions, two grey wolves.  It must be noted that the grey wolf constitutes the symbol of pan-turkishism, and designates the  “Kizil Elma” (“red apple”), that is the ancient Turkish central Asian birthplace.  This is exactly the method of the Turkish state:   to cultivate the faith that the Hellenic monuments of Asia Minor belong and contain the ancient Turkish civilization.
* Mr. Vlasis Agtzidis is a Professor of Modern History
[To κρασί αυτό παράγεται στην περιοχή Tekirdag δηλαδή στην  πάλαι ποτέ δικιά μας Ραιδεστό (Ανατολική Θράκη)]
——————–
Ελληνικά μνημεία, άλλα θύματα του τουρκισμού
Ακόμα και χοροί και ενδυμασίες παρουσιάζονται ως τουρκικά
Του Βλαση Αγτζιδη*
Η σχέση του τουρκικού εθνικισμού με τους προϋπάρχοντες πολιτισμούς ήταν προβληματική από τη στιγμή της εμφάνισής του. Ακόμη και ο οθωμανικός πολιτισμός έπρεπε να εξοβελιστεί και στη θέση του να αναπτυχθεί ένας καινούργιος αμιγώς τουρκικός, που θα συνέδεε την κεντροασιατική καταγωγή με την ευρωπαϊκή προοπτική. Αυτή η θέση αναπτύχθηκε υποδειγματικά από τον Ziya Cžkalp (1876-1924), που θεωρείται ο πατέρας του τουρκικού εθνικισμού. Για τους Τούρκους εθνικιστές, οι «Αρχές του Τουρκισμού», του Ζιγιά Γκιοκάλπ, είναι ό,τι το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο» για τους κομμουνιστές. Ο Γκιοκάλπ, λοιπόν, θεωρεί ότι ο οθωμανικός πολιτισμός είναι βαθύτατα επηρεασμένος και αποτελεί συνέχεια του «ρωμαίικου». Και ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο θα έπρεπε να εγκαταλειφθεί και να καταστραφεί. Το πρώτο θύμα του τουρκικού εθνικισμού ήταν η οθωμανική γλώσσα και η εισαγωγή του λατινικού αλφάβητου. Με τον τρόπο αυτό, ο μουσουλμανικός κόσμος της Ανατολής αποκόπηκε οριστικά από την εξαιρετικά πλούσια οθωμανική και ισλαμική γραμματεία.
Μνημεία και κρίση ταυτότητας
Η κρίση ταυτότητας που μαστίζει τη σύγχρονη τουρκική κοινωνία δεν περνά απαρατήρητη στους μελετητές της ιδιόμορφης αυτής χώρας. Οπως δεν περνά απαρατήρητη και η γιγάντια προσπάθεια που καταβάλλει η κρατική γραφειοκρατία για οικειοποίηση του πολιτισμικού πλούτου των εθνών που προϋπήρχαν των Τούρκων και του Ισλάμ, και κάποια στιγμή εξοντώθηκαν ή εκδιώχθηκαν. Μνημεία, χοροί, ενδυμασίες παρουσιάζονται δημοσίως ως τουρκικά. Τα ερείπια των αρχαίων ελληνικών πόλεων, όπως της Εφέσου, της Περγάμου και άλλων, τα ελληνικά χριστιανικά μνημεία της Αγίας Σοφίας της Κωνσταντινούπολης, των υπόσκαφων ναών της Καππαδοκίας και της Παναγίας Σουμελά της Τραπεζούντας, ακόμα και ο διασημότερος των ελληνικών χορών, ο ποντιακός πυρρίχιος Σέρα, παρουσιάζονται στο διεθνές κοινό ως τουρκικά. Βέβαια, ο χορός αυτός –που οι Τούρκοι τον ονομάζουν «Horon», δηλαδή «(τον) χορόν»– όπως και η ποντιακή λύρα, αποτελούν σημερινές μορφές έκφρασης των δεκάδων χιλιάδων ελληνόφωνων, μουσουλμάνων και κρυπτοχριστιανών, καθώς και των γεωργιανόφωνων Λαζών της Βόρειας Τουρκίας.
Για χιλιάδες χρόνια πριν από την εμφάνιση του Ισλάμ και των Τούρκων, ο γεωγραφικός χώρος που καταλαμβάνει σήμερα η τουρκική δημοκρατία υπήρξε χώρος δράσης, δημιουργίας και έκφρασης των Ελλήνων – αλλά και άλλων λαών που επιβιώνουν μέχρι σήμερα, όπως οι Αρμένιοι, οι Κούρδοι, οι Ασσυροχαλδαίοι. Στις παράλιες περιοχές της δυτικής και βόρειας Μικράς Ασίας, Ελληνες υπήρχαν από τη δεύτερη χιλιετία π.Χ. ενώ η Ιωνία, ο Πόντος, η Καππαδοκία, καθώς και η Ανατολική Θράκη υπήρξαν βασικοί χώροι δραστηριοποίησής τους μετά τους αλεξανδρινούς χρόνους. Μέχρι την εμφάνιση του Ισλάμ και τον περιορισμό του ελληνικού κόσμου από Αραβες και Τουρκομάνους εισβολείς, η μικρασιατική χερσόνησος υπήρξε ελληνόφωνη περιοχή στο μεγαλύτερο μέρος της. Η τελική κυριαρχία του οθωμανικού Ισλάμ μετέβαλε τον θρησκευτικό χαρακτήρα της περιοχής και αύξησε τα ποσοστά τουρκοφωνίας.
Οταν ο τουρκικός εθνικισμός αποπειράθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα να μετατρέψει τον πολυεθνικό και πολυθρησκευτικό οθωμανικό χώρο σε αμιγώς τουρκικό, χρησιμοποιώντας το Ισλάμ, συνάντησε την αμείλικτη πραγματικότητα. Μεγάλο μέρος του πληθυσμού ανήκε σε διαφορετικές εθνικές ομάδες που είχαν ως θρησκεία τον χριστιανισμό και είχε βαθύτατη σχέση με τον τόπο. Σχέση που αποδεικνυόταν πλήρως από τα μνημεία που είχε δημιουργήσει. Με βάση το νεοτουρκικό πρόγραμμα του 1911, για τους πληθυσμούς αυτούς επελέγη η γενοκτονία και η εκδίωξη. Απέμειναν όμως τα μνημεία, ως αδιάψευστοι μάρτυρες μιας πολύ διαφορετικής κοινωνικής κατάστασης που υπήρχε μέχρι πρόσφατα και μιας εξαιρετικά οδυνηρής «τακτοποίησής της».
Στις δεκαετίες που ακολούθησαν το ’22, το συναίσθημα ότι τα ελληνικά μνημεία –αρχαία, βυζαντινά και νεότερα– έθεταν σε διαρκή αμφιβήτηση τη «Νέα Τάξη» ήταν έντονο, τόσο στο στρατιωτικό κατεστημένο που ήλεγχε απολύτως τον γεωγραφικό χώρο που κατέκτησε, όσο και στην κεμαλική κρατική γραφειοκρατία. Πρέπει να σημειωθεί ότι τα ελληνικά μνημεία που υπάρχουν στην Τουρκία είναι περισσότερα και εντυπωσιακότερα –με την εξαίρεση του Παρθενώνα– από αυτά που υπάρχουν στα ελλαδικά εδάφη. Γι’ αυτούς τους λόγους, η επίσημη πολιτική στόχευε στον πλήρη πολιτιστικό εκτουρκισμό του εδάφους που κατέλαβε ο τουρκικός εθνικισμός με τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1919-1922.
 Σε πρώτη φάση, πολιτιστικός εκτουρκισμός σήμαινε εξαφάνιση ή υποβάθμιση –στην καλύτερη εκδοχή– όλων εκείνων των στοιχείων που θύμιζαν ότι μεγάλο μέρος των εδαφών της τουρκικής δημοκρατίας αποτελούσε γενέθλιο έδαφος άλλων εθνών. Ετσι, σε γενικές γραμμές, οι ελληνικές αρχαιότητες υποβαθμίστηκαν, τα βυζαντινά μνημεία –πλην όσων είχαν μετατραπεί σε τεμένη– αφέθηκαν να καταρρεύσουν, τα νεότερα μνημεία καταστράφηκαν συνειδητά.
Η τουρκική πολιτική απέναντι στα ελληνικά μνημεία άλλαξε κατά τη δεκαετία του ’80. Η πολιτική οικειοποίησης αντικατέστησε την προηγούμενη αρνητική ή αδιάφορη στάση του κράτους και της κοινωνίας. Ο φόβος απέναντι στον ελληνικό αλυτρωτισμό εξαφανίστηκε και τα συναισθήματα ενοχής για την εξόντωση των γηγενών εθνών έπαψαν να ταλανίζουν τις επόμενες τουρκικές γενιές. Μεθοδικά άρχισε το τουρκικό κράτος να προσπαθεί να αλλάξει την ιστορία της περιοχής. Να δημιουργήσει την εντύπωση στις νέες γενιές και τους πολυάριθμους τουρίστες ότι όλα αυτά τα μνημεία τα δημιούργησαν οι διάφοροι ανατολικοί λαοί, που έχουν χαθεί σήμερα και τους οποίους εκπροσωπούν οι κληρονόμοι τους, οι Τούρκοι. Στις επίσημες επιγραφές στους ιστορικούς χώρους, όπως και στα αντίστοιχα βιβλία αναφέρεται ότι τα αρχαία μνημεία τα δημιούργησαν οι Λυδοί ή οι Πισίδες ή οι Λύκιοι ή οι Παφλαγόνες, τους οποίους αντικατέστησαν οι Πέρσες και στη συνέχεια οι Ρωμαίοι. Παρότι οι ιστορικοί χώροι είναι ελληνικοί και τα αντίστοιχα μουσεία είναι γεμάτα με ελληνικά ευρήματα και επιγραφές, δεν υπάρχει καμία απολύτως αναφορά στην πραγματική ταυτότητά τους. Η λέξη «Ελληνας», «Γιουνάν» ή «Γκρικ» απουσιάζουν παντελώς. Το ίδιο φυσικά ισχύει και για τα ελληνικά μνημεία της χριστιανικής εποχής.
Σε διεθνές επίπεδο η νέα προσέγγιση άρχισε με τη δειλή, στην αρχή, προβολή των αρχαιοτήτων στο πλαίσιο της τουριστικής πολιτικής. Χαρακτηριστική υπήρξε η χρήση του εντυπωσιακού εσωτερικού χώρου της Αγίας Ειρήνης στην Πόλη για επίδειξη μόδας πριν από μερικά χρόνια. Η πολιτική οικειοποίησης των μνημείων, αλλά και των μορφών, του ελληνικού πολιτισμού της Ιωνίας και της υπόλοιπης Μικράς Ασίας άρχισε βαθμιαία να γίνεται κτήμα του τουρκικού λαού. Πρώτη μαζική έκφραση της νέας στάσης υπήρξε η διεκδίκηση των γλυπτών της Περγάμου που βρίσκονταν στο Βερολίνο. Τα γλυπτά προβλήθηκαν ως τα τουρκικά ελγίνεια. Δήμοι της περιοχής και κοινωνικές ενώσεις με τη στήριξη του κράτους οργάνωσαν διαμαρτυρίες και κινητοποίησαν τους Τούρκους μετανάστες για τη διεκδίκηση της «επιστροφής των γλυπτών στην πατρίδα». Η όλη απόπειρα –για όσους ήξεραν ότι οι απόγονοι των δημιουργών των γλυπτών εξοντώθηκαν με τον πιο άγριο τρόπο τον Σεπτέμβριο του ’22 και οι επιζήσαντες κατέφυγαν πρόσφυγες στα Βαλκάνια– είχε τα στοιχεία μιας εφιαλτικής φάρσας.
Μικρό παράδειγμα –χαρακτηριστικό και γραφικό παράλληλα– των απίστευτων ιδεολογημάτων που διαχύθηκαν στην τουρκική κοινωνία, βρίσκεται στην ετικέτα του κρασιού Trakya (δηλαδή Θράκη), που πουλιέται στη δυτική Τουρκία. Στην άκρως κλασικής τεχνοτροπίας ετικέτα αυτή, πάνω σε ένα βαρέλι κάθεται μια νύμφη περιτριγυρισμένη από κληματαριές και τσαμπιά σταφυλιών. Μόνο που δεξιά και αριστερά της νύμφης υπάρχουν, αντί για λέοντες, δύο γκρίζοι λύκοι. Να σημειωθεί ότι ο γκρίζος λύκος αποτελεί το σύμβολο του παντουρκισμού και δηλοί την «κόκκινη μηλιά», δηλαδή την αρχαία τουρκική κεντροασιατική κοιτίδα. Αυτή ακριβώς είναι και η μεθόδευση του τουρκικού κράτους: να καλλιεργήσει την πίστη ότι τα ελληνικά μνημεία της Μικράς Ασίας ανήκουν και συγκροτούν τον αρχαίο τουρκικό πολιτισμό.
* Ο κ. Βλάσης Αγτζίδης είναι διδάκτωρ Σύγχρονης Ιστορίας.
[To κρασί αυτό παράγεται στην περιοχή Tekirdag δηλαδή στην  πάλαι ποτέ δικιά μας Ραιδεστό (Ανατολική Θράκη)]

kars1918.wordpress.com

No comments:

Post a Comment

Only News

Featured Post

US Democratic congresswoman : There is no difference between 'moderate' rebels and al-Qaeda or the ISIS

United States Congresswoman and Democratic Party member Tulsi Gabbard on Wednesday revealed that she held a meeting with Syrian Presiden...

Blog Widget by LinkWithin