Δεοντολογία και λογοκρισία

Του Πάσχου Μανδραβέλη
Είναι κοινός τόπος στην Ελλάδα να λύνουμε ένα πρόβλημα δημιουργώντας κάποιο άλλο και μάλιστα μεγαλύτερο. Τα προηγούμενα χρόνια, στη χώρα υπήρχε ένα τεράστιο πρόβλημα δεοντολογίας, που εσχάτως άρχισε κάπως να διορθώνεται. Σε κάθε δημοσιοποίηση, από τις αρχές, των στοιχείων κάποιου κατηγορουμένου, οι δημοσιογράφοι κολλούσαν κι ένα επίθετο· συνήθως κλισέ, αλλά αυτό δεν είναι της παρούσης. Ετσι, κάθε κατηγορούμενος για δολοφονία ήταν «στυγνός δολοφόνος» και κάθε κατηγορούμενος για ληστεία, «αδίστακτος ληστής»· μην αναφέρουμε άλλες «εξυπνάδες»: «τέρας», «πα-τέρας», «Μήδεια» κ.λπ. Αυτός ήταν ο μόνος τρόπος που το μιντιακό σύστημα νόμιζε ότι θα κερδίσει πωλήσεις και αποδοχή του κοινού. Χαϊδεύοντας τα πιο άγρια ένστικτά του. Ηταν ένας ιδιότυπος λαϊκισμός, χειρότερος από αυτόν που ασκούσαν οι πολιτικοί.
Σ’ αυτό το πρόβλημα δεοντολογίας, η πνευματική ηγεσία απαίτησε και η πολιτεία νομοθέτησε κάτι χειρότερο· τη λογοκρισία. Οι αρχές, διά νόμου, άρχισαν να προστατεύουν τα «προσωπικά δεδομένα» των κατηγορουμένων, λογοκρίνοντας τα ΜΜΕ. Ταυτόχρονα απέκρυπταν από το ευρύ κοινό τι ακριβώς έκαναν αυτές οι αρχές. Φυσικά, αυτός ο κανόνας είχε κι εξαιρέσεις· συνήθως εκείνες που ευνοούσαν το γκουβέρνο στη συγκυρία: «Τις χειροπέδες τις είδατε;», ρώτησε το 2006 κάποιο κυβερνητικό στέλεχος για τους κατηγορουμένους στο «σκάνδαλο των κουμπάρων». Οταν το κοινό έπρεπε να δει ότι καταπολεμείται η διαφθορά, η εμφάνιση των κατηγορουμένων στα ΜΜΕ δεν ενέπιπτε στον νόμο περί «προστασίας των προσωπικών δεδομένων».
Η ορθή δευτερογενής χρήση των στοιχείων που πρέπει να δημοσιοποιούν οι αρχές είναι τεράστιο πρόβλημα. Αυτό, όμως, πρέπει να αφορά τη δημοσιογραφική κοινότητα. Ο χρωματισμός της είδησης, οι χαρακτηρισμοί κατηγορουμένων ως «στυγνοί δολοφόνοι» ή «αδίστακτοι ληστές» είναι πρόβλημα δημοσιογραφικής δεοντολογίας. Δεν περιποιεί τιμή στον χώρο μας ότι διαχρονικά παραβιάζονται οι κανόνες της, αλλά, δυστυχώς, η ΕΣΗΕΑ και η ΠΟΕΣΥ είναι πολύ απασχολημένες να απεργούν κατά του καπιταλισμού και του Μνημονίου και δεν προκάνουν να προστατεύσουν το δημοσιογραφικό επάγγελμα και τους κατηγορουμένους. Ομως, οι δεοντολογικές παραβάσεις των δημοσιογράφων και η αβελτηρία των αγωνιστών - συνδικαλιστών τους δεν αποτελούν δικαιολογία για νομοθετημένη λογοκρισία ή αδιαφάνεια εκ μέρους του κράτους. Η λογοκρισία και η αδιαφάνεια σπανίως ευνόησαν τους αδυνάμους· είναι κατά κανόνα υπέρ των ισχυρών.
.kathimerini.gr
9/2/13